ماهواره در آسیا و نوع برخورد کشور ها با آن

عکس العمل دولت ها و جوامع آسیایی در برابر این پدیده گجسته(ماهواره) نشان دهنده سردرگمی بعضی کشور ها در مواجهه با آن است. این عکس العمل ها و اقدام ها را می توان به شش گروه تقسیم کرد:

گروه اول:

کشورهایی که نه تنها استفاده از ماهواره را مجاز دانستند، بلکه تسهیلاتی را نیز برای دریافت برنامه ها به وسیله مردم فراهم نمودند. در راس این گروه می توان به رژیم صهیونیستی اشاره نمود. از همان آغاز گشایش شبکه STAR، این رژیم غاصب نه تنها هیچ مانعی در دریافت این برنامه ها ایجاد نکرد، بلکه تسهیلاتی را نیز در این مورد فراهم آورد، به طوری که در دومین سال راه اندازی این شبکه 145 هزار آن ماهواره در منازل نصب شده و در سال 1993 این تعداد به 410 هزار رسید. اما با وجود این موارد، تمامی عکس العمل ها در آن کشور در برابر برنامه های ماهواره ای تلویزیونی مثبت نبوده است. چنانکه وزیر خارجه اسرائیل اعلام کرده بود: «برنامه هایی که به زبان های خارجی به ما می رسد، به اندازه حمله به مرزهایمان خطرناک است.»

گروه دوم:

  کشورهایی که مانعی ایجاد نکردند، اما برای نصب آنتن های ماهواره ای مالیات و عوارض تعیین نموده و به اقدام های رقابتی نیز دست زدند. پاکستان از جمله این کشورها است.

گروه سوم:

کشورهایی که ماهواره را مجاز دانستند، اما به جستجو و اعمال طرح های رقابتی نیز دست زدند. کشور هند را می توان در این گروه قرار داد. اندونزی نیز از دیگر کشورهایی است که می توان در این گروه جای داد.

گروه چهارم:

کشورهایی که ممنوعیت قانونی ایجاد کرده اما به راه حل های رقابتی نیز دست زدند. دولت عربستان سعودی از نمونه هایی است که در مقابل برنامه های تلویزیونی ماهواره ای ابتدا با شیفتگی نسبت به آن مواجه شد و سپس به سردرگمی و سرانجام به ترکیبی از مقابله و رقابت پرداخت.

گروه پنجم:

کشورهایی که با پشتوانه امکانات غنی نرم افزاری و سخت افزاری خود، ممنوعیت های قانونی ایجاد کرده اند. ژاپن بهترین نمونه از گروه پنجم است. این کشور صادر کنندگان بزرگ برنامه های تلویزیونی به کشورهای دیگر است و دارای یکی از قوی ترین شبکه های رادیو و تلویزیون(NHK) می باشد. شبکه NHK یک موسسه دولتی و غیر انتفاعی است و به دلیل دریافت حق اشتراک از مشترکین شبکه و اجتناب از پخش آگهی های بازرگانی دارای استقلال ویژه ای است. علاوه بر این شبکه، در شهر توکیو پنج شنبه متعلق به بخش خصوصی است و برنامه های تلویزیونی آنها نیز پخش سراسری دارد. این تلویزیون های خصوصی باید از دولت مجوز بگیرند و هر پنج سال آماری را از محتوای برنامه ها ارائه دهند. این آمارها برای اطمینان از رعایت ضوابط و چگونگی برنامه ها و پخش نشدن برنامه های تفریحی بی هدف از سوی فرستنده های خصوصی است. نظر خواهی از بینندگان این فرستنده ها نیز یکی از معیارهای مهم برای تصمیم گیری دولت در زمینه تجدید مجوز این فرستنده هاست.

 نتیجه این سیاست ها آن است که ژاپنی ها بر سر سفره های داخلی آنچه را که می خواهند و برایشان مفید است، به صورتی بسیار متنوع در اختیار دارند. به علاوه، همیشه گروهی از برجسته ترین استادان دانشگاه و محققان علوم ارتباطات و صاحبنظران، به سفارش تولید و توزیع کنندگان پیام، در حال تحقیق و بررسی در زمینه نیازهای مصرف کنندگان پیام های وسایل جمعی مشغول اند. در واقع، اندیشه، ابتکار و تحقیق سه حوزه تامین کننده تصمیم گیری ها در زمینه برنامه های رادیویی و تلویزیونی است.

گروه ششم:

کشورهایی که هنوز تصمیم رسمی و قانونی آنان در مورد آنتن های ماهواره ای مشخص نشده و ضمنا، اقدام های اساسی برای رقابت نیز به عمل نیاورده اند. تصور می شود، بسیاری از کشور های تازه استقلال یافته آسیایی میانه را بتوان در این گروه قرار داد.